1.1 Nguồn gốc và Sơ lược về cây thanh long
Thanh long (tên trong tiếng Anh là Pitahaya, Pitaya, hay Dragon fruit) thuộc họ xương rồng (nên còn gọi là “Cactus pear”). Tới cuối thập niên 1990, Việt Nam là nước duy nhất ở Đông Nam Á trồng thanh long tập trung trên quy mô thương mại với diện tích ước lượng >5.221 ha năm 1999 (Nguyễn Văn Kế, 2014).
Thanh long được người Pháp đem vào Việt Nam trên 100 năm nay, nhưng cuối thập niên 80 thế kỷ XX mới phát triển mạnh (Nguyễn Văn Kế, 2003). Trong nước ta, thanh long được trồng nhiều và có sản lượng đứng đầu tập trung ở ba tỉnh là Bình Thuận, Tiền Giang, Long An. Ở phía Bắc, mặc dù có khí hậu lạnh nhưng được đưa vào trồng một số nơi như Lạng Sơn, Vĩnh Phúc, Hải Dương, Quảng Ninh, Thanh Hóa và Hà Nội (Nguyễn Phong, 2016).
Trong bản dự thảo mô tả sản phẩm thanh long mà Phân viện công nghệ Sau Thu Hoạch đã xây dựng cho thấy độ Brix của thanh long ở Bình Thuận biến thiên từ 11% đến 15,3% (Trần Thị Oanh Yến và ctv, 2003).
Phân tích thành phần sinh hóa cho thấy trong 100 g thịt quả chín: hàm lượng đường tổng số có thể biến động từ 8 g đến 12 g, vitamin C từ 3,8 mg đến 9,4 mg. Có sự biến động này là do phân bón, chế độ chăm sóc và thời gian hái, nếu để trái chín trên cây càng lâu thì càng ngọt (Nguyễn Văn Kế, 2014).
Năm 2017, thời tiết thuận lợi, lượng mưa nhiều, lượng nước tích lũy trong các hồ chứa đảm bảo cho sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt cho nhân dân. Diện tích cây trồng lâu năm đạt 104,321,5ha tăng 1,95% so với năm 2016, trong đó cây ăn quả đạt 39,04 nghìn ha (riêng thanh long đạt 27,8 nghìn ha, tăng 2,7% so với năm 2018, sản lượng đạt 540,3 nghìn tấn tăng 4,27% so với năm 2016), (Niên giám thống kê Bình Thuận, 2017).
Bảng 1.1 Diện tích trồng cây thanh long tại Bình Thuận 2010 - 2017
|
Năm 2010 |
Năm 2014 |
Năm 2015 |
Năm 2016 |
Năm 2017 |
Thành phố Phan Thiết |
335,0 |
371,6 |
408,4 |
418,3 |
493,5 |
Thị xã La Gi |
373,7 |
1.053,0 |
1.182,0 |
1.212,0 |
1.291,0 |
Huyện Tuy Phong |
41,0 |
131,0 |
210,0 |
284,0 |
314,0 |
Huyện Bắc Bình |
669,0 |
2.100,0 |
2.402,5 |
2.796,0 |
3.041,0 |
Huyện Hàm Thuận Bắc |
4.784,2 |
8.002,3 |
8.695,0 |
8.970,0 |
8.950,0 |
Huyện Hàm Thuận Nam |
7.026,0 |
11.719,0 |
12.189,0 |
12.275,0 |
12.373,0 |
Huyện Tánh Linh |
29,0 |
69,8 |
122,7 |
138,0 |
122,0 |
Huyện Đức Linh |
- |
15,4 |
17,2 |
17,2 |
28,9 |
Huyện Hàm Tân |
146,3 |
601,0 |
898,0 |
920,5 |
1.143,5 |
Huyện Phú Qúy |
- |
- |
0,6 |
0,4 |
1,0 |
Tổng Số |
13.404,2 |
24063,6 |
26105,4 |
27031,4 |
27757,9 |
(Niên giám thống kê Bình Thuận 2017)
Theo bảng 1.1 có thể thấy diện tích trồng thanh long tại Bình Thuận tăng đều tăng liên tục qua các năm, trong năm 7 năm từ 2010 - 2017 diện tích cây thanh long tại Bình Thuận đã tăng lên 2 lần có thể thấy cây thanh long mang lại sức hút lớn đối với người nông dân tại Bình Thuận. Cùng với việc phát triển nhanh chóng của các vùng phát triển chuyên canh thanh long kéo theo đó là sự lạm dụng phân bón , sử dụng phân chưa hợp lý, thiết sự hỗ trợ kỹ thuật của cán bộ chuyên nghành trong khuyến cáo và hỗ trợ người nông dân hiểu rỏ hơn về công dụng của từng dinh dưỡng khoáng, hữu cơ và cách sữ dụng trong từng giai đoạn của cây.
K.s Công Đoàn